Cho tặng quyền sử dụng đất là một giao dịch dân sự phổ biến, thể hiện tình cảm và sự gắn kết giữa các thành viên trong gia đình, bạn bè. Tuy nhiên, đây không phải là một thủ tục đơn giản. Để việc trao tặng diễn ra hợp pháp, an toàn và tránh những tranh chấp không đáng có trong tương lai, các bên cần nắm vững những quy định của luật cho tặng đất đai.
Với kinh nghiệm nhiều năm tư vấn trong lĩnh vực đất đai, trong bài viết này, tôi, Luật sư Đinh Hương, sẽ cung cấp một cách toàn diện các thông tin pháp lý quan trọng nhất liên quan đến việc cho tặng quyền sử dụng đất.
Hiện nay, không có một văn bản luật riêng lẻ nào có tên là “Luật cho tặng đất đai”. Thay vào đó, các quy định liên quan đến hoạt động này được nêu rõ trong Bộ luật Dân sự 2015 và Luật Đất đai (hiện hành là Luật Đất đai 2013 và sắp tới là Luật Đất đai 2024, có hiệu lực từ ngày 01/01/2025).
Theo đó, tặng cho quyền sử dụng đất được hiểu là một trong 8 hình thức giao dịch về quyền sử dụng đất, bên tặng cho giao quyền sử dụng đất của mình cho bên được tặng cho mà không yêu cầu đền bù, còn bên được tặng cho đồng ý nhận theo các điều kiện của hợp đồng. Giao dịch này phải được lập thành văn bản, có công chứng hoặc chứng thực và phải đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Để một giao dịch cho tặng quyền sử dụng đất được pháp luật công nhận, cả bên tặng cho và thửa đất đều phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định tại Điều 188 Luật Đất đai 2013 và Điều 45 Luật Đất đai 2024.
Điều kiện chung bao gồm:
Bên cạnh đó, pháp luật cũng có những quy định về cho tặng đất đai đối với các trường hợp không được nhận tặng cho quyền sử dụng đất, ví dụ như cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhận tặng cho đất trồng lúa vượt quá hạn mức mà không thành lập tổ chức kinh tế và có phương án sử dụng đất được duyệt.
Việc chuẩn bị một bộ hồ sơ cho tặng đất đai đầy đủ và chính xác là bước quan trọng để thủ tục diễn ra nhanh chóng. Các bên cần chuẩn bị các loại giấy tờ sau:
Sau khi công chứng hợp đồng, bên nhận tặng cho cần chuẩn bị 1 bộ hồ sơ để nộp tại Văn phòng đăng ký đất đai:
Nếu bạn cảm thấy quá trình chuẩn bị hồ sơ phức tạp và tốn thời gian, Luật sư Đinh Hương có thể hỗ trợ bạn rà soát, soạn thảo và hoàn thiện đầy đủ các giấy tờ pháp lý cần thiết, đảm bảo hồ sơ hợp lệ ngay từ lần nộp đầu tiên.
Quy trình và thủ tục cho tặng đất đai bao gồm 3 bước chính. Việc tuân thủ đúng trình tự sẽ giúp giao dịch của bạn được thực hiện suôn sẻ.
Hai bên mang đầy đủ giấy tờ đã chuẩn bị ở trên đến một tổ chức hành nghề công chứng (Văn phòng công chứng hoặc Phòng công chứng) trên địa bàn tỉnh, thành phố nơi có đất để yêu cầu công chứng hợp đồng tặng cho. Công chứng viên sẽ kiểm tra hồ sơ, xác minh và thực hiện công chứng hợp đồng theo quy định.
Sau khi có hợp đồng đã công chứng, các bên thực hiện kê khai nghĩa vụ tài chính tại Chi cục Thuế cấp huyện nơi có đất.
Đây là bước cuối cùng để hoàn tất việc chuyển quyền. Bên nhận tặng cho nộp bộ hồ sơ đăng ký biến động tại Văn phòng đăng ký đất đai cấp huyện (hoặc Bộ phận một cửa của UBND cấp huyện).
Một trong những vấn đề được quan tâm nhất là phí cho tặng đất đai. Về cơ bản, sẽ có 2 khoản thuế, phí chính và một số chi phí khác.
Hợp đồng có hiệu lực kể từ thời điểm được công chứng hoặc chứng thực. Tuy nhiên, quyền sử dụng đất chỉ được chuyển giao hoàn toàn cho bên nhận sau khi đã hoàn tất thủ tục đăng ký biến động tại Văn phòng đăng ký đất đai.
Hoàn toàn không. Mọi giao dịch tặng cho quyền sử dụng đất không được lập thành văn bản có công chứng hoặc chứng thực đều không có giá trị pháp lý và tiềm ẩn rủi ro tranh chấp rất cao.
Về nguyên tắc, khi đã hoàn tất thủ tục, bên tặng cho không thể đòi lại đất. Trừ trường hợp tặng cho có điều kiện nhưng bên nhận tặng cho không thực hiện điều kiện đó. Ví dụ: Cha mẹ tặng cho con đất với điều kiện con phải phụng dưỡng cha mẹ. Nếu người con không thực hiện nghĩa vụ, cha mẹ có quyền đòi lại tài sản.
Không. Một trong các điều kiện tiên quyết là quyền sử dụng đất không bị kê biên hoặc vướng các giao dịch bảo đảm khác. Bạn phải giải chấp (trả hết nợ) với ngân hàng trước khi thực hiện việc tặng cho.
Tóm lại, luật trao tặng đất đai có nhiều quy định chặt chẽ mà người dân cần phải tuân thủ. Việc nắm rõ các điều kiện, chuẩn bị đúng và đủ hồ sơ, thực hiện đúng thủ tục không chỉ giúp bạn tiết kiệm thời gian, chi phí mà còn là cách tốt nhất để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào hoặc cần sự hỗ trợ pháp lý chuyên sâu trong việc thực hiện các thủ tục cho tặng, thừa kế, mua bán nhà đất, đừng ngần ngại liên hệ với tôi. Tôi luôn sẵn sàng tư vấn và đồng hành cùng bạn để đảm bảo mọi giao dịch được diễn ra an toàn, minh bạch và đúng pháp luật.