Trong quá trình tư vấn pháp luật, tôi nhận thấy có rất nhiều tranh chấp phát sinh xung quanh việc thu hồi và bồi thường đất công ích (thường gọi là đất 5%). Với sự ra đời của Luật Đất đai 2024, các quy định về bồi thường loại đất này đã có những điểm mới quan trọng mà người dân cần đặc biệt lưu ý để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.
Đất công ích là quỹ đất nông nghiệp không quá 5% tổng diện tích đất nông nghiệp tại địa phương, được lập qua các thời kỳ nhằm phục vụ các mục đích công cộng của cấp xã như: xây dựng công trình văn hóa, giáo dục, y tế, nghĩa trang hoặc xây dựng nhà tình nghĩa, nhà đại đoàn kết.
Bên cạnh đó, quỹ đất này còn được UBND cấp xã cho hộ gia đình, cá nhân tại địa phương thuê để sản xuất nông nghiệp hoặc nuôi trồng thủy sản. Việc nắm rõ nguồn gốc đất là bước đầu tiên để xác định bạn có thuộc diện được bồi thường đất công ích hay không.
Đây là câu hỏi mà tôi thường xuyên nhận được từ khách hàng. Theo nguyên tắc chung của pháp luật hiện hành, đất thuộc quỹ đất nông nghiệp công ích do UBND cấp xã cho thuê sẽ KHÔNG được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi.
Lý do pháp lý ở đây rất rõ ràng: Đây là tài sản công do Nhà nước quản lý. Người dân chỉ có quyền sử dụng thông qua hợp đồng thuê khoán, không phải chủ sở hữu quyền sử dụng đất lâu dài. Tuy nhiên, dù không được bồi thường về giá trị đất, người dân vẫn có quyền nhận các khoản bồi thường khác bao gồm:
Mặc dù không được đền bù về đất, nhưng nếu bạn đã bỏ tiền và công sức để cải tạo mảnh đất công ích, tôi sẽ hướng dẫn bạn cách đòi lại các chi phí này. Danh mục chi phí đầu tư vào đất còn lại được pháp luật công nhận bao gồm:
Luật sư Đinh Hương lưu ý: Để nhận được khoản bồi thường này, bạn cần lưu giữ đầy đủ hóa đơn, chứng từ chi phí đầu tư. Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc chứng minh các chi phí này với cơ quan chức năng, tôi có thể hỗ trợ bạn thu thập chứng cứ pháp lý cần thiết. Liên hệ ngay để được hỗ trợ.
Khi Nhà nước thu hồi đất công ích, các tài sản bạn tạo lập hợp pháp trên đất sẽ được xem xét bồi thường theo bảng sau:
| Loại tài sản | Phương thức bồi thường |
| Nhà ở, công trình phục vụ đời sống | Bồi thường bằng giá trị xây dựng mới của nhà, công trình có tiêu chuẩn kỹ thuật tương đương. |
| Cây hằng năm | Tính bằng giá trị sản lượng của vụ thu hoạch (lấy năng suất cao nhất trong 3 năm trước đó). |
| Cây lâu năm | Tính theo giá trị thiệt hại thực tế; nếu đang trong kỳ thu hoạch thì tính sản lượng còn lại tương ứng số năm còn lại của chu kỳ. |
| Vật nuôi (thủy sản) | Bồi thường thiệt hại thực tế do phải thu hoạch sớm hoặc chi phí di dời theo đơn giá của UBND cấp tỉnh. |
Một vấn đề quan trọng mà tôi muốn chia sẻ là tình trạng “ép” người dân ký hợp đồng thuê đất công ích trên chính diện tích đất khai hoang. Ví dụ: Bạn khai hoang đất từ năm 1992, sử dụng ổn định, nhưng sau đó UBND xã lại yêu cầu bạn ký hợp đồng thầu đất 5%.
Nếu quy trình xác lập đất công ích không đúng luật (thiếu quyết định giao đất của UBND cấp tỉnh, không cập nhật hồ sơ địa chính đúng quy chuẩn), thì hợp đồng thuê đất đó có thể bị tuyên vô hiệu. Trong trường hợp này, bạn hoàn toàn có cơ hội được bồi thường về đất như đất giao có thu tiền sử dụng đất nếu đủ điều kiện cấp Sổ đỏ theo Luật Đất đai 2024. Tôi đã từng bảo vệ thành công nhiều trường hợp người dân đòi lại quyền lợi bồi thường đất công ích nhờ việc lật lại hồ sơ nguồn gốc đất sai phạm của địa phương. Nếu bạn cũng đang gặp vấn đề này, liên hệ ngay cho tôi để được tư vấn và hỗ trợ.
Quy trình thu hồi đất phải đảm bảo tính minh bạch qua 5 bước sau:
Vấn đề bồi thường đất công ích luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý do hồ sơ quản lý đất đai tại địa phương đôi khi thiếu đồng bộ. Để tự bảo vệ mình, tôi khuyên bạn:
Việc thu hồi đất là một cuộc chiến pháp lý cam go. Nếu bạn đang đối mặt với các tình trạng:
Tôi – Luật sư Đinh Hương – chuyên tư vấn chuyên sâu về Luật Đất đai và hỗ trợ tố tụng trong các vụ án tranh chấp bồi thường, đền bù đất đai. Tôi cam kết đồng hành cùng bạn để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp tốt nhất trước các quyết định hành chính về đất đai.
Hãy liên hệ để được tư vấn và bảo vệ quyền lợi ngay hôm nay!
