Quy định pháp luật đất đai ven sông (đất bãi bồi ven sông) mới nhất

Đất ven sông, với đặc tính màu mỡ và vị trí đắc địa, luôn là một nguồn tài nguyên quý giá trong đời sống sản xuất và sinh hoạt của người dân. Tuy nhiên, chính vì giá trị đó mà các vấn đề pháp lý liên quan đến loại đất này cũng trở nên vô cùng phức tạp. Nhiều người dân đang sử dụng đất ven sông nhưng lại vướng phải các thắc mắc về việc có được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ) hay không, chế độ sử dụng ra sao, có được xây dựng nhà ở hay không.

Với kinh nghiệm nhiều năm tư vấn trong lĩnh vực đất đai, Tôi, Luật sư Đinh Hương, sẽ cung cấp cho quý vị độc giả một cái nhìn toàn diện và chính xác nhất về các quy định pháp luật hiện hành đối với đất ven sông, giúp quý vị bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Đất bãi bồi ven sông là gì?

Để hiểu đúng các quy định, trước hết chúng ta cần làm rõ khái niệm. Theo quy định tại Thông tư 09/2013/TT-BTNMT, đất bãi bồi ven sông được định nghĩa là dải đất được hình thành tự nhiên ven các con sông.

Đặc điểm chính của loại đất này bao gồm:

• Nguồn gốc hình thành: Được bồi đắp một cách tự nhiên bởi phù sa của dòng sông qua thời gian dài.
• Vị trí: Nằm dọc theo bờ sông, là vùng chuyển tiếp giữa đất liền và lòng sông.
• Chịu ảnh hưởng của thủy văn: Thường xuyên bị tác động bởi chế độ dòng chảy, lũ lụt, xói mòn hoặc bồi tụ.

Phân loại đất bãi bồi ven sông theo pháp luật

Pháp luật hiện hành, cụ thể là Thông tư 09/2013/TT-BTNMT, chia đất bãi bồi ven sông thành hai loại chính để có cơ chế quản lý phù hợp:

1. Đất bãi bồi đã được xác định thuộc một trong các loại đất trong địa giới hành chính: Đây là những thửa đất đã được đo đạc, có trong bản đồ địa chính và được xác định mục đích sử dụng cụ thể (ví dụ: đất trồng cây hàng năm, đất nuôi trồng thủy sản…). Việc quản lý và sử dụng loại đất này tuân theo quy định chung của Luật Đất đai như các loại đất khác.
2. Đất bãi bồi ven sông chưa được xác định thuộc loại đất nào: Đây là những bãi bồi mới nổi, chưa được đưa vào hồ sơ địa chính, chưa được quy hoạch mục đích sử dụng. Đối với loại đất này, trách nhiệm quản lý tạm thời thuộc về Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã tại địa phương.

Nguyên tắc quản lý và sử dụng đất bãi bồi ven sông

Việc khai thác và sử dụng đất ven sông phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc sau để đảm bảo sự phát triển bền vững và an toàn:

• Sử dụng đúng mục đích: Phải phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
• Bảo vệ môi trường: Quá trình sử dụng không được gây sạt lở, xói mòn, làm thay đổi tiêu cực đến dòng chảy hay gây ô nhiễm môi trường sông nước.
• Tuân thủ quy định về hành lang an toàn bờ sông: Không được phép xây dựng công trình kiên cố trong phạm vi hành lang bảo vệ an toàn công trình thủy lợi, đê điều.
• Ưu tiên mục đích công cộng: Việc sử dụng đất ven sông phải ưu tiên cho các mục đích công cộng, quốc phòng, an ninh.
• Khuyến khích phát triển bền vững: Nhà nước khuyến khích việc trồng cây hàng năm, cây lâu năm phù hợp để góp phần chống xói mòn và ổn định hệ sinh thái ven sông.

Đất bãi bồi ven sông có được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ) không?

Đây là câu hỏi cốt lõi và được quan tâm nhiều nhất. Tôi xin khẳng định: Đất bãi bồi ven sông hoàn toàn có thể được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nếu người sử dụng đất đáp ứng đủ các điều kiện cấp sổ đỏ mà Luật Đất đai quy định.

Các trường hợp được cấp Giấy chứng nhận

Theo quy định của Luật Đất đai, hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất bãi bồi ven sông có thể được xem xét cấp Sổ đỏ nếu thuộc một trong các trường hợp sau:

• Đang sử dụng đất ổn định, lâu dài vào mục đích nông nghiệp trước ngày 01/7/2004, không có tranh chấp, không vi phạm pháp luật đất đai và được UBND cấp xã xác nhận.
• Đất phù hợp với quy hoạch sử dụng đất của địa phương (quy hoạch là đất nông nghiệp hoặc đất ở nông thôn).
• Có một trong các loại giấy tờ hợp lệ về quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 100 Luật Đất đai.

Các trường hợp không được cấp Giấy chứng nhận

Ngược lại, người sử dụng đất sẽ không được cấp Sổ đỏ nếu rơi vào các trường hợp sau:

• Đất có nguồn gốc do lấn, chiếm trái phép mà có.
• Đất nằm trong phạm vi hành lang bảo vệ an toàn công trình công cộng, khu vực đã có cảnh báo sạt lở, nguy hiểm.
• Đất được Nhà nước giao, cho thuê có thời hạn nhưng đã hết thời hạn và không được gia hạn tiếp.
• Đất do UBND cấp xã tạm giao hoặc cho thuê theo hình thức đấu giá để sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản với thời hạn dưới 5 năm.

Việc xác định một thửa đất cụ thể có đủ điều kiện cấp Sổ đỏ hay không đòi hỏi phải xem xét kỹ lưỡng hồ sơ và đối chiếu với quy hoạch tại địa phương. Nếu bạn đang gặp vướng mắc trong thủ tục xin cấp sổ đỏ đất ven sông, tôi, Luật sư Đinh Hương luôn sẵn sàng tư vấn, hỗ trợ bạn thực hiện các thủ tục pháp lý cần thiết để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

Chế độ sử dụng đất bãi bồi ven sông hiện nay

Chế độ sử dụng đất ven sông được quy định khác nhau tùy thuộc vào chủ thể sử dụng:

• Đối với hộ gia đình, cá nhân: Chủ yếu được sử dụng vào mục đích trồng cây hàng năm hoặc nuôi trồng thủy sản. Nếu muốn chuyển đổi mục đích sử dụng đất sang trồng cây lâu năm, hoặc các mục đích phi nông nghiệp khác (nếu quy hoạch cho phép), bắt buộc phải xin phép và được sự đồng ý của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
• Đối với đất do tổ chức quản lý: Phần diện tích đất bãi bồi chưa được giao, cho thuê sẽ do UBND cấp xã quản lý. UBND cấp xã có quyền lập phương án để cho các hộ gia đình, cá nhân tại địa phương thuê đất để sản xuất nông nghiệp, thường thông qua hình thức đấu giá công khai. Thời hạn cho thuê trong trường hợp này không được quá 05 năm.

Một số câu hỏi thường gặp về đất ven sông