Thừa kế là một trong những sự kiện pháp lý quan trọng, không chỉ thể hiện ý nguyện của người đã khuất mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của những người ở lại. Trong đó, việc thực hiện thủ tục thừa kế đất đai có di chúc đòi hỏi sự cẩn trọng và tuân thủ chặt chẽ các quy định của pháp luật. Nhiều gia đình đã gặp phải tranh chấp kéo dài, gây sứt mẻ tình cảm chỉ vì không nắm rõ hoặc thực hiện sai quy trình.
Với kinh nghiệm nhiều năm trong lĩnh vực dân sự và đất đai, Luật sư Đinh Hương sẽ cung cấp cho quý vị một hướng dẫn chi tiết, đầy đủ và dễ hiểu nhất về toàn bộ quy trình này, từ những khái niệm pháp lý cơ bản cho đến khi hoàn tất việc sang tên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ, Sổ hồng).
Để quá trình làm thủ tục làm hồ sơ thừa kế đất đai diễn ra suôn sẻ, trước tiên chúng ta cần nắm vững một số khái niệm và quy định nền tảng của luật thừa kế đất đai.
Đây là yếu tố tiên quyết. Một bản di chúc thừa kế đất đai chỉ có giá trị pháp lý khi đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, cụ thể:
Pháp luật công nhận các hình thức di chúc như: di chúc bằng văn bản không có người làm chứng, di chúc bằng văn bản có người làm chứng, di chúc có công chứng hoặc chứng thực, và trong trường hợp đặc biệt là di chúc miệng.
Một điểm đặc biệt quan trọng mà nhiều người thường bỏ qua là quy định về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc tại Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015. Theo đó, những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản ngay cả khi người mất không cho họ hưởng trong di chúc:
Những người này sẽ được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật. Đây là quy định thể hiện tính nhân văn của pháp luật nhằm bảo vệ quyền lợi của những người thân yếu thế nhất.
Sau khi đã nắm rõ các quy định trên, chúng ta sẽ đi vào các bước cụ thể của thủ tục làm thừa kế đất đai.
Bước này áp dụng trong trường hợp di chúc được lập thành văn bản và đang được lưu giữ tại một tổ chức hành nghề công chứng hoặc UBND cấp xã. Sau khi có thông tin về việc người lập di chúc đã mất, người lưu giữ di chúc sẽ tiến hành công bố.
Người công bố phải sao gửi bản di chúc tới tất cả những người thừa kế theo di chúc và theo pháp luật mà họ biết được, cũng như những người có quyền, nghĩa vụ liên quan. Những người này có quyền yêu cầu được đối chiếu với bản di chúc gốc để đảm bảo tính xác thực.
Đây là bước quan trọng nhất để hợp pháp hóa quyền hưởng di sản của người thừa kế. Mục đích của bước này là lập Văn bản khai nhận di sản thừa kế, làm cơ sở cho việc đăng ký sang tên Sổ đỏ sau này.
Hồ sơ cần chuẩn bị:
Trình tự thực hiện tại văn phòng công chứng:
Để đảm bảo hồ sơ đầy đủ và hợp lệ, tránh sai sót có thể dẫn đến việc bị trả lại hồ sơ, quý vị có thể liên hệ với Luật sư Đinh Hương để được hỗ trợ soạn thảo và kiểm tra.
Sau khi có Văn bản khai nhận di sản, người thừa kế có trách nhiệm kê khai và nộp các khoản phí, thuế liên quan (nếu có).
Lệ phí trước bạ:
Thuế thu nhập cá nhân (TNCN):
Xem thêm: Thuế thừa kế đất đai và những điều cần biết
Đây là bước cuối cùng để chính thức đứng tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Cơ quan nộp hồ sơ: Văn phòng đăng ký đất đai cấp huyện hoặc Bộ phận một cửa của UBND cấp huyện.
Hồ sơ cần nộp:
Thời gian giải quyết: Không quá 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ. Đối với các xã miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng xa, thời gian có thể kéo dài hơn nhưng không quá 20 ngày.
Kết quả: Người thừa kế nhận được Giấy chứng nhận đã được cập nhật, sang tên mình ở trang 3, 4 hoặc được cấp Sổ đỏ mới.
Xem thêm về trường hợp Thủ tục thừa kế đất đai không có di chúc
Thủ tục thừa kế đất đai có di chúc là một quy trình gồm nhiều bước, liên quan đến nhiều cơ quan nhà nước và đòi hỏi sự chính xác cao về mặt hồ sơ, giấy tờ. Việc tuân thủ đúng trình tự pháp luật không chỉ giúp thực thi ý nguyện của người đã mất mà còn là cách tốt nhất để phòng tránh những mâu thuẫn, tranh chấp di sản không đáng có.
Nếu quý vị cảm thấy quy trình phức tạp, có yếu tố nước ngoài, hoặc tiềm ẩn nguy cơ tranh chấp, tôi khuyến nghị hãy tìm đến sự tư vấn chuyên nghiệp từ luật sư. Với chuyên môn và kinh nghiệm của mình, Luật sư Đinh Hương sẵn sàng hỗ trợ quý vị trong các dịch vụ pháp lý liên quan đến thừa kế, từ tư vấn, soạn thảo hồ sơ, đại diện ủy quyền cho đến giải quyết tranh chấp tại Tòa án, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của bạn được bảo vệ một cách tốt nhất.
