Quy định pháp luật về ranh giới đất đai và cách xác định mới nhất

Ranh giới đất đai luôn là một trong những vấn đề pháp lý phức tạp và là nguồn cơn của nhiều mâu thuẫn, tranh chấp trong đời sống. Việc hiểu rõ các quy định của pháp luật không chỉ giúp người sử dụng đất bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình mà còn là nền tảng để xây dựng mối quan hệ hòa hảo với các hộ liền kề.

Với kinh nghiệm nhiều năm tư vấn và giải quyết các vụ việc liên quan đến đất đai, tôi, Luật sư Đinh Hương, sẽ cung cấp những thông tin pháp lý quan trọng và cập nhật nhất về vấn đề này trong bài viết dưới đây.

Ranh giới đất đai là gì?

Theo quy định tại Thông tư 25/2014/TT-BTNMT, ranh giới thửa đất được định nghĩa là đường gấp khúc tạo bởi các đỉnh thửa đất trên bản đồ địa chính, bao khép kín phần diện tích thuộc một thửa đất nhất định. Hiểu một cách đơn giản, đây chính là đường phân định quyền sử dụng đất của một chủ thể này với chủ thể khác.

Cần phân biệt rõ giữa ranh giới thửa đất và mốc giới ngăn cách các thửa đất. Ranh giới là một khái niệm pháp lý, được thể hiện trên giấy tờ, bản đồ. Trong khi đó, mốc giới là các vật thể hữu hình trên thực địa như tường rào, hàng rào, cọc bê tông, hàng cây… được dựng lên để đánh dấu đường ranh giới đó.

Việc xác định chính xác ranh giới đất đai có ý nghĩa vô cùng quan trọng, bởi nó là:

• Cơ sở để cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ, Sổ hồng).
• Căn cứ pháp lý khi thực hiện các giao dịch như chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế.
• Nền tảng để giải quyết các tranh chấp ranh giới đất đai nếu phát sinh.

Căn cứ pháp lý về ranh giới đất đai

Các quy định về ranh giới đất đai được điều chỉnh bởi nhiều văn bản pháp luật khác nhau. Để hiểu đúng và đủ, người dân cần tham khảo các văn bản sau:

• Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về quyền sở hữu và các quyền khác đối với tài sản, bao gồm cả quyền đối với ranh giới giữa các bất động sản liền kề (Điều 175, 176).
• Luật Đất đai 2013 (và Luật Đất đai 2024 sắp có hiệu lực): Quy định chi tiết về quản lý, sử dụng đất và giải quyết tranh chấp đất đai.
• Thông tư 25/2014/TT-BTNMT: Quy định về bản đồ địa chính.
• Đặc biệt, Thông tư 02/2024/TT-BTNMT: Sửa đổi một số quy định liên quan đến việc đo đạc và xác định ranh giới, có hiệu lực từ ngày 15/01/2025.

Hướng dẫn cách xác định ranh giới thửa đất theo quy định hiện hành

Các phương pháp xác định ranh giới

Pháp luật hiện hành cho phép xác định ranh giới thửa đất thông qua các phương pháp sau:

1. Dựa vào giấy tờ pháp lý: Đây là phương pháp ưu tiên hàng đầu. Ranh giới được xác định dựa trên thông tin trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, bản đồ địa chính kèm theo, hoặc các giấy tờ khác về quyền sử dụng đất được pháp luật công nhận.
2. Dựa vào thỏa thuận: Các chủ sử dụng đất liền kề có thể cùng nhau xác định ranh giới thửa đất, cắm mốc giới và lập biên bản thỏa thuận có xác nhận của chính quyền địa phương để làm cơ sở.
3. Dựa vào hiện trạng sử dụng: Trong trường hợp không có giấy tờ và cũng không có thỏa thuận, ranh giới có thể được xác định dựa trên hiện trạng sử dụng đất ổn định, lâu dài, không có tranh chấp và được UBND cấp xã công nhận.
4. Dựa vào quyết định của cơ quan nhà nước: Khi có tranh chấp không thể hòa giải hoặc trong quá trình đo đạc, quy hoạch lại, cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ ra quyết định xác định lại ranh giới.

Quy định về mốc giới ngăn cách thửa đất

Theo Điều 175 Bộ luật Dân sự 2015, người sử dụng đất được phép dựng cột mốc, hàng rào, trồng cây trên phần đất thuộc quyền sử dụng của mình. Các bên liền kề có nghĩa vụ tôn trọng, duy trì ranh giới chung, không được lấn chiếm, thay đổi hoặc di dời mốc giới thửa đất.

Nếu việc xây dựng tường rào, cắm mốc giới có khả năng ảnh hưởng đến hộ liền kề, các bên nên thỏa thuận để tránh phát sinh mâu thuẫn. Nếu hàng xóm có hành vi tự ý dịch chuyển mốc giới gây ảnh hưởng đến quyền lợi của bạn, việc tìm đến sự tư vấn pháp lý từ luật sư là cần thiết để bảo vệ tài sản của mình. Tôi, Luật sư Đinh Hương, có kinh nghiệm trong việc xử lý các tranh chấp đất đai phức tạp, giúp bạn bảo vệ quyền lợi một cách hiệu quả.

0984 95 88 33

Quy định mới về xác định ranh giới đất đai từ ngày 15/01/2025

Thông tư 02/2024/TT-BTNMT đã mang đến những quy định cụ thể hơn, giúp quá trình xác định ranh giới trở nên minh bạch và chặt chẽ hơn:

• Bắt buộc chỉ dẫn ranh giới: Trước khi tiến hành đo đạc địa chính, đơn vị đo đạc phải yêu cầu người sử dụng đất hoặc người được ủy quyền chỉ dẫn ranh giới trên thực địa và đánh dấu các đỉnh thửa đất.
• Quy định về việc ký giáp ranh: Bản mô tả ranh giới, mốc giới thửa đất phải có chữ ký của người sử dụng đất và các chủ sử dụng đất liền kề. Đây là một bước quan trọng để đảm bảo sự đồng thuận và ngăn ngừa tranh chấp sau này.
• Xử lý trường hợp vắng mặt: Nếu người sử dụng đất liền kề vắng mặt, việc xác định ranh giới sẽ được thực hiện theo xác nhận của đại diện UBND cấp xã.

Xem thêm: Nếu bạn gặp các vấn đề tranh chấp ranh giới, có thể xem thêm cách xử lý tại bài viết Hướng dẫn quy trình giải quyết tranh chấp ranh giới đất đai

Một số câu hỏi thường gặp (FAQ)