Kính chào bạn đọc, tôi là Luật sư Đinh Hương, với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn và giải quyết các vấn đề pháp lý về hôn nhân và gia đình. Hôm nay, tôi muốn chia sẻ chi tiết về một trong những thủ tục ly hôn được nhiều người quan tâm: Ly hôn thuận tình. Đây là trường hợp cả hai vợ chồng cùng mong muốn chấm dứt quan hệ hôn nhân và đã đạt được sự đồng thuận về mọi vấn đề liên quan.
Ly hôn thuận tình mang nhiều ưu điểm vượt trội so với ly hôn đơn phương, bao gồm việc giải quyết nhanh chóng, tiết kiệm chi phí và giảm bớt căng thẳng cho các bên liên quan. Bài viết này, Luật sư Đinh Hương sẽ cung cấp cho bạn đọc cái nhìn đầy đủ về điều kiện, hồ sơ cần thiết và toàn bộ quy trình giải quyết ly hôn thuận tình theo quy định pháp luật hiện hành tại Việt Nam.
Ly hôn thuận tình là gì? Các điều kiện cần có để được công nhận
Ly hôn thuận tình, về bản chất, không chỉ đơn thuần là việc hai bên đồng ý chấm dứt hôn nhân. “Thuận tình” ở đây bao hàm sự đồng thuận toàn diện giữa hai vợ chồng không chỉ về việc ly hôn mà còn về tất cả các vấn đề phát sinh khi kết thúc quan hệ hôn nhân, đặc biệt là quan hệ con cái và tài sản chung (nếu có).
Để yêu cầu ly hôn thuận tình được Tòa án công nhận, các điều kiện bắt buộc phải được đáp ứng bao gồm:
- Hai bên vợ chồng thực sự tự nguyện yêu cầu ly hôn. Sự tự nguyện này phải xuất phát từ ý chí độc lập của mỗi người, không bị ép buộc hay lừa dối.
- Hai bên đã thỏa thuận được về việc chia tài sản chung (nếu có). Thỏa thuận này cần rõ ràng, minh bạch về cách thức phân chia.
- Hai bên đã thỏa thuận được về việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con cái chung (nếu có). Nội dung thỏa thuận cần nêu rõ ai là người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ cấp dưỡng của bên không trực tiếp nuôi con.
- Thỏa thuận về con cái phải đảm bảo quyền lợi chính đáng về mọi mặt của con, bao gồm quyền được sống chung với cha hoặc mẹ, quyền được cả cha và mẹ cùng chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục.
Lưu ý quan trọng: Trong trường hợp thỏa thuận về con cái hoặc tài sản không đảm bảo quyền lợi chính đáng của vợ, chồng hoặc con, Tòa án sẽ yêu cầu các bên sửa đổi thỏa thuận. Nếu các bên không thể sửa đổi được thỏa thuận hoặc thỏa thuận đã sửa đổi vẫn không đảm bảo quyền lợi chính đáng, Tòa án sẽ không công nhận thuận tình ly hôn mà sẽ chuyển sang giải quyết vụ án ly hôn theo thủ tục chung, tức là giải quyết tranh chấp về con cái và tài sản như một vụ án ly hôn đơn phương.
Thủ tục, hồ sơ ly hôn thuận tình
Việc chuẩn bị đầy đủ và chính xác hồ sơ là một trong những yếu tố then chốt giúp thủ tục ly hôn thuận tình diễn ra nhanh chóng. Trên thực tế, nhiều người gặp khó khăn và mất thời gian do thiếu hoặc sai sót trong khâu chuẩn bị giấy tờ. Dưới đây là danh mục chi tiết các giấy tờ bạn cần chuẩn bị:
- Đơn yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn: Đây là văn bản quan trọng nhất, thể hiện nguyện vọng chung của hai vợ chồng. Bạn cần điền đầy đủ thông tin theo mẫu đơn chuẩn của Tòa án.
- Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn (Bản chính): Đây là giấy tờ bắt buộc để chứng minh quan hệ hôn nhân hợp pháp của hai bên. Bản chính có giá trị pháp lý cao nhất.
- Sổ hộ khẩu thường trú hoặc Giấy xác nhận tạm trú của hai vợ chồng (Bản sao có chứng thực): Giấy tờ này giúp Tòa án xác định thẩm quyền giải quyết vụ việc.
- Giấy chứng minh nhân dân / Căn cước công dân / Hộ chiếu của hai vợ chồng (Bản sao có chứng thực): Dùng để xác minh nhân thân của người yêu cầu.
- Giấy khai sinh của các con (Bản sao có chứng thực): Cần thiết cho việc giải quyết vấn đề quyền nuôi con và nghĩa vụ cấp dưỡng.
- Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản chung (Bản sao có chứng thực – nếu có yêu cầu Tòa án chia tài sản): Bao gồm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, giấy đăng ký xe, sổ tiết kiệm, hoặc các giấy tờ khác có liên quan đến tài sản chung.
- Bản tự khai về quá trình chung sống và thỏa thuận về con cái, tài sản (nếu Tòa án yêu cầu): Mặc dù đã có đơn yêu cầu, một số Tòa án vẫn có thể yêu cầu các bên làm bản tự khai chi tiết hơn để làm rõ quá trình chung sống, nguyên nhân ly hôn và nội dung thỏa thuận.
- Các giấy tờ, tài liệu khác có liên quan (nếu có): Ví dụ như thỏa thuận tiền hôn nhân, di chúc, hoặc các bằng chứng khác liên quan đến vụ việc.
Lưu ý về việc chứng thực giấy tờ: Các bản sao giấy tờ cần được chứng thực tại Ủy ban nhân dân cấp xã/phường hoặc Phòng Công chứng.
Lưu ý về trường hợp mất Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn: Nếu không may làm mất Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn bản chính, bạn cần đến Ủy ban nhân dân cấp xã/phường nơi trước đây đã đăng ký kết hôn để xin cấp lại bản sao từ sổ gốc.
Quy trình ly hôn thuận tình tại tòa án
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, các bên sẽ tiến hành nộp và thực hiện theo quy trình giải quyết tại Tòa án. Dưới đây là các bước chi tiết:
Bước 1: Nộp hồ sơ yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn
Bạn và vợ/chồng nộp hồ sơ yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn tại Tòa án nhân dân cấp quận/huyện nơi cư trú hoặc làm việc của một trong hai bên theo thỏa thuận, hoặc nơi đăng ký kết hôn tùy trường hợp cụ thể và quy định của từng địa phương. Hồ sơ có thể được nộp trực tiếp tại bộ phận tiếp nhận của Tòa án hoặc gửi qua đường bưu điện.
Bước 2: Tòa án thụ lý yêu cầu
Sau khi nhận hồ sơ, Tòa án sẽ kiểm tra tính đầy đủ và hợp lệ của hồ sơ. Nếu hồ sơ đầy đủ, Tòa án sẽ ra thông báo về việc thụ lý yêu cầu. Thời hạn thụ lý thông thường là 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đơn. Nếu hồ sơ chưa đầy đủ, Tòa án sẽ thông báo để các bên bổ sung trong một thời hạn nhất định. Sau khi có thông báo thụ lý, các bên sẽ thực hiện nghĩa vụ nộp tiền tạm ứng án phí theo quy định. Án phí ly hôn thuận tình thường thấp hơn so với ly hôn đơn phương.
Bước 3: Chuẩn bị xét đơn yêu cầu
Trong giai đoạn này, Tòa án có thể tiến hành thu thập thêm tài liệu, chứng cứ nếu xét thấy cần thiết. Tòa án sẽ triệu tập các bên lên làm việc để xác minh lại sự tự nguyện ly hôn và nội dung thỏa thuận về con cái, tài sản.
Bước 4: Tổ chức hòa giải tại Tòa án
Đây là một bước bắt buộc trong quy trình giải quyết ly hôn, ngay cả đối với trường hợp thuận tình. Mục đích của việc hòa giải là nhằm giúp các bên có cơ hội nhìn nhận lại và hàn gắn quan hệ, đoàn tụ gia đình.
Kết quả hòa giải có thể xảy ra:
- Hòa giải thành công: Hai bên rút đơn yêu cầu ly hôn và đoàn tụ. Tòa án sẽ ra quyết định đình chỉ giải quyết yêu cầu.
- Hòa giải không thành công: Hai bên vẫn giữ nguyên yêu cầu ly hôn. Tòa án sẽ tiếp tục giải quyết vụ việc.
- Trường hợp đặc biệt: Nếu không thể hòa giải được hoặc một trong hai bên vắng mặt mà không có lý do chính đáng sau khi đã được triệu tập hợp lệ lần thứ hai, Tòa án vẫn sẽ tiếp tục giải quyết yêu cầu ly hôn.
Bước 5: Ra Quyết định công nhận thuận tình ly hôn
Nếu sau khi hòa giải không thành và Tòa án xét thấy hai bên thực sự tự nguyện ly hôn, đồng thời thỏa thuận về con cái và tài sản đảm bảo quyền lợi chính đáng cho các bên, đặc biệt là quyền lợi của con cái, Tòa án sẽ ra Quyết định công nhận thuận tình ly hôn.
Quyết định này có hiệu lực pháp luật ngay lập tức kể từ ngày ban hành và các bên không có quyền kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm. Viện kiểm sát cũng không có quyền kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm đối với Quyết định này.
Thời hạn giải quyết: Theo quy định của pháp luật, thời hạn chuẩn bị xét đơn yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn là 01 tháng, và có thể gia hạn không quá 01 tháng. Sau khi có quyết định mở phiên họp công nhận thuận tình ly hôn, thời hạn mở phiên họp là 15 ngày. Như vậy, thông thường quy trình giải quyết ly hôn thuận tình tại Tòa án có thể kéo dài khoảng 1.5 đến 2.5 tháng, tùy thuộc vào tính chất vụ việc và lịch làm việc của Tòa án.
Án phí ly hôn thuận tình
Án phí ly hôn thuận tình được quy định cụ thể trong Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về án phí, lệ phí Tòa án. Theo quy định hiện hành, mức án phí ly hôn thuận tình thấp hơn đáng kể so với án phí ly hôn đơn phương có tranh chấp về tài sản.
Thông thường, hai bên vợ chồng sẽ cùng chịu án phí ly hôn thuận tình. Tuy nhiên, các bên có thể tự thỏa thuận về việc một bên sẽ chịu toàn bộ án phí, và thỏa thuận này sẽ được Tòa án ghi nhận.
Hiệu lực của quyết định công nhận thuận tình ly hôn
Điểm đặc biệt của Quyết định công nhận thuận tình ly hôn là có hiệu lực pháp luật ngay khi được ban hành. Điều này có nghĩa là kể từ thời điểm Tòa án ra Quyết định, quan hệ hôn nhân giữa hai bên chấm dứt về mặt pháp lý.
Như đã nêu ở trên, các bên không có quyền kháng cáo và Viện kiểm sát không có quyền kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm đối với Quyết định này. Tuy nhiên, trong trường hợp phát hiện có vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong quá trình giải quyết vụ việc, Quyết định công nhận thuận tình ly hôn vẫn có thể bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự.
Những vấn đề thường gặp khi ly hôn thuận tình & giải đáp
Trong quá trình tư vấn cho nhiều trường hợp ly hôn thuận tình, tôi nhận thấy có một số câu hỏi và vấn đề thường gặp. Dưới đây là giải đáp từ Luật sư Đinh Hương:
- Làm gì khi mất Giấy đăng ký kết hôn? Bạn cần đến Ủy ban nhân dân cấp xã/phường nơi bạn đã đăng ký kết hôn để xin cấp lại bản sao Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn từ sổ gốc.
- Một trong hai bên vắng mặt khi Tòa án triệu tập thì sao? Nếu một trong hai bên vắng mặt lần đầu có lý do chính đáng, Tòa án sẽ hoãn phiên hòa giải hoặc phiên họp. Nếu vắng mặt lần thứ hai mà không có lý do chính đáng, Tòa án vẫn có thể tiếp tục giải quyết vụ việc và ra Quyết định công nhận thuận tình ly hôn nếu xét thấy đủ điều kiện.
- Thỏa thuận về tài sản/con cái không được Tòa án chấp nhận thì giải quyết thế nào? Như đã nêu ở Phần 1, nếu thỏa thuận không đảm bảo quyền lợi chính đáng, Tòa án sẽ yêu cầu sửa đổi. Nếu không sửa đổi được, vụ việc sẽ chuyển sang giải quyết theo thủ tục ly hôn đơn phương có tranh chấp.
- Ly hôn thuận tình có cần ra Tòa không? Có. Mặc dù là thuận tình, việc chấm dứt quan hệ hôn nhân hợp pháp phải được thực hiện thông qua Quyết định công nhận thuận tình ly hôn của Tòa án có thẩm quyền.
- Thời gian ly hôn thuận tình mất bao lâu? Như đã phân tích ở Phần 3, thời gian giải quyết thông thường khoảng 1.5 đến 2.5 tháng, tùy thuộc vào thời gian chuẩn bị hồ sơ, lịch làm việc của Tòa án và việc các bên có mặt đầy đủ theo triệu tập hay không.
- Có thể xin ly hôn thuận tình online được không? Hiện tại, pháp luật Việt Nam chưa có quy định về việc nộp hồ sơ và giải quyết ly hôn thuận tình trực tuyến. Do đó, bạn cần nộp hồ sơ trực tiếp tại Tòa án hoặc gửi qua đường bưu điện.
- Cần luật sư hỗ trợ ly hôn thuận tình không? Mặc dù thủ tục ly hôn thuận tình tương đối đơn giản hơn ly hôn đơn phương, việc có Luật sư hỗ trợ là rất hữu ích. Luật sư sẽ giúp bạn rà soát và chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, chính xác, tư vấn pháp lý về quyền và nghĩa vụ, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến con cái và tài sản, đảm bảo thỏa thuận của bạn tuân thủ pháp luật và bảo vệ quyền lợi của chính bạn và con. Luật sư cũng có thể đại diện hoặc cùng bạn làm việc với Tòa án, giúp thủ tục diễn ra suôn sẻ và nhanh chóng hơn.
Ly hôn thuận tình là giải pháp tối ưu cho các cặp vợ chồng không còn khả năng duy trì cuộc sống hôn nhân và đã đạt được sự đồng thuận về các vấn đề hậu ly hôn. Nắm vững điều kiện, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và hiểu rõ quy trình tại Tòa án sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian, chi phí và giảm bớt áp lực trong giai đoạn khó khăn này.
Tôi khuyến khích các cặp vợ chồng đang trong quá trình này nên tìm hiểu kỹ thông tin hoặc tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia pháp lý. Với kinh nghiệm của mình, Luật sư Đinh Hương luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn để thủ tục ly hôn diễn ra suôn sẻ, nhanh chóng và đảm bảo quyền lợi chính đáng của tất cả các bên, đặc biệt là các con.
