Tranh chấp đất đai là một trong những mâu thuẫn phức tạp và phổ biến nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi tài sản và sự ổn định của người dân. Trước khi đưa vụ việc ra Tòa án, pháp luật khuyến khích và trong nhiều trường hợp là bắt buộc các bên phải thực hiện thủ tục hòa giải. Đây là bước quan trọng giúp các bên tự giải quyết bất đồng, tiết kiệm thời gian và chi phí.
Bài viết này của Luật sư Đinh Hương sẽ tập trung làm rõ các quy định pháp luật về hòa giải tranh chấp đất đai, đặc biệt là quy trình bắt buộc tại UBND cấp xã theo quy định mới nhất.
Trước hết, cần hiểu rõ tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai. Đây là định nghĩa được nêu rõ tại khoản 47 Điều 3 Luật Đất đai 2024.
Vậy, hòa giải tranh chấp đất đai chính là phương thức giải quyết các mâu thuẫn, bất đồng này dựa trên nguyên tắc tôn trọng sự tự nguyện và bình đẳng của các bên. Mục đích chính của hòa giải là giúp các bên tự tháo gỡ vướng mắc để đạt được một thỏa thuận chung về phương án giải quyết mà không cần đến sự phán quyết của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Chủ trương của Nhà nước luôn khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết thông qua hòa giải ở cơ sở (theo Luật Hòa giải ở cơ sở).
Đây là vướng mắc pháp lý phổ biến nhất mà nhiều người gặp phải. Việc hòa giải là bắt buộc hay không phụ thuộc vào bản chất của tranh chấp và giai đoạn giải quyết.
Các bên tranh chấp bắt buộc phải tiến hành hòa giải tại UBND cấp xã (xã, phường, thị trấn) nơi có đất tranh chấp đối với trường hợp tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất.
Đây là một điều kiện khởi kiện bắt buộc. Nếu không thực hiện bước hòa giải này mà nộp đơn trực tiếp lên Tòa án hoặc UBND cấp huyện/tỉnh, đơn của bạn sẽ bị từ chối tiếp nhận hoặc bị Tòa án trả lại đơn khởi kiện.
Các loại tranh chấp đất đai khác không liên quan trực tiếp đến việc “ai là người có quyền sử dụng đất” thì không bắt buộc phải hòa giải tại UBND cấp xã.
Ví dụ: Tranh chấp liên quan đến các giao dịch dân sự về đất đai (hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho), tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, hoặc phân chia tài sản chung là quyền sử dụng đất sau khi ly hôn.
Dựa trên các quy định pháp luật hiện hành, có 4 hình thức hòa giải tranh chấp đất đai chính:
Việc xác định đúng hình thức hòa giải bắt buộc và chuẩn bị hồ sơ tham gia hòa giải là rất quan trọng để bảo vệ quyền lợi. Nếu bạn không chắc chắn về trường hợp của mình hoặc cần hỗ trợ pháp lý trong quá trình này, Luật sư Đinh Hương có kinh nghiệm chuyên sâu về tư vấn pháp luật đất đai có thể hỗ trợ bạn làm rõ các vấn đề pháp lý liên quan. Liên hệ ngay để được tư vấn.
Đây là quy trình bắt buộc (hình thức số 2) đối với tranh chấp “ai là người có quyền sử dụng đất”, được quy định chi tiết tại Điều 235 Luật Đất đai 2024 và Điều 105 Nghị định 102/2024/NĐ-CP.
Bước 1: Nộp đơn yêu cầu
Bước 2: Tiếp nhận hồ sơ
Bước 3: Thẩm tra, xác minh
Bước 4: Thành lập Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai
Bước 5: Tổ chức cuộc họp hòa giải
Bước 6: Lập biên bản hòa giải
Trường hợp hòa giải thành:
Xem thêm: Sau khi hòa giải tranh chấp đất đai thành có được thay đổi ý kiến không?
Trường hợp hòa giải không thành:
Đây là bước pháp lý quan trọng để bạn có thể tiếp tục thủ tục khởi kiện Tòa án. Khi có biên bản hòa giải không thành, vai trò của một luật sư là rất cần thiết để soạn thảo đơn khởi kiện, thu thập chứng cứ và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bạn tại Tòa. Luật sư Đinh Hương chuyên nhận đại diện tố tụng và giải quyết tranh chấp đất đai qua nhiều cấp xét xử, đảm bảo quy trình pháp lý chặt chẽ cho thân chủ. Nếu bạn cần dịch vụ thuê luật sư giải quyết tranh chấp đất đai, liên hệ ngay để được tư vấn nhé!
Xem thêm: Giải đáp các câu hỏi về Hòa giải tranh chấp đất đai thường gặp
Quá trình hòa giải tranh chấp đất đai, đặc biệt là thủ tục bắt buộc tại UBND cấp xã, là một quy trình pháp lý phức tạp, đòi hỏi sự am hiểu về trình tự và cách thức làm việc với cơ quan nhà nước. Việc chuẩn bị hồ sơ và lập luận không chặt chẽ có thể ảnh hưởng đến kết quả giải quyết sau này.
Nếu bạn đang đối mặt với tranh chấp đất đai và cần sự hỗ trợ pháp lý ngay từ giai đoạn hòa giải hoặc chuẩn bị cho việc khởi kiện Tòa án, vui lòng liên hệ với Luật sư Đinh Hương để được tư vấn và bảo vệ quyền lợi một cách tốt nhất.
