Việc sử dụng đất khai hoang rất phổ biến tại Việt Nam, tuy nhiên các vấn đề pháp lý liên quan, đặc biệt là việc thu hồi và bồi thường, vẫn còn là thắc mắc của nhiều người. Rất nhiều người dân lo lắng rằng liệu đất khai hoang có bị thu hồi không và nếu có thì chính sách bồi thường sẽ như thế nào.
Bài viết này, với sự tư vấn của Luật sư Đinh Hương, sẽ làm rõ các quy định mới nhất theo Luật Đất đai 2024 về việc thu hồi đất khai hoang, thẩm quyền thu hồi và chính sách bồi thường áp dụng để bạn đọc có thể bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Hiện nay, các văn bản pháp luật chưa có quy định cụ thể về khái niệm “đất khai hoang”. Tuy nhiên, có thể hiểu đất khai hoang là đất đang để hoang hóa, đất chưa sử dụng, chưa được khai thác, và đã được Nhà nước quy hoạch cho mục đích sản xuất nông nghiệp hoặc các mục đích khác.
Theo phân loại tại Khoản 1, Điều 9 Luật Đất đai 2024, đất đai bao gồm 3 nhóm chính: nhóm đất nông nghiệp, nhóm đất phi nông nghiệp và nhóm đất chưa sử dụng. Đất khai hoang thường thuộc vào nhóm đất chưa sử dụng.
Chính sách khuyến khích của Nhà nước:
Nhà nước luôn có chính sách khuyến khích người dân đưa đất hoang hóa vào sử dụng theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Điều 8 Luật Đất đai 2024 đã nêu rõ các hoạt động được khuyến khích, bao gồm:
Lưu ý quan trọng: Theo Điều 222 Luật Đất đai 2024, việc khai hoang, đưa đất chưa sử dụng vào sử dụng phải được quản lý chặt chẽ và thực hiện theo kế hoạch của Nhà nước, tuyệt đối không được tự ý thực hiện.
Câu trả lời thẳng thắn là CÓ. Dù là đất do bạn tự khai hoang và sử dụng ổn định, đất khai hoang vẫn có thể bị Nhà nước thu hồi nếu thuộc một trong các trường hợp được quy định tại Chương VI của Luật Đất đai 2024.
Các trường hợp thu hồi đất phổ biến bao gồm:
Bạn có thể xem chi tiết các trường hợp thu hồi đất đai để hiểu rõ hơn.
Một điều cần làm rõ là Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã không có thẩm quyền thu hồi đất dưới bất kỳ hình thức nào. Thẩm quyền này được pháp luật quy định rất chặt chẽ, cụ thể:
Trong trường hợp khu vực thu hồi đất có cả đối tượng thuộc thẩm quyền của cấp tỉnh và cấp huyện, UBND cấp tỉnh sẽ ra quyết định thu hồi hoặc có thể ủy quyền cho UBND cấp huyện thực hiện.
Đây là vấn đề cốt lõi mà nhiều người quan tâm nhất. Việc đất khai hoang bị thu hồi có được bồi thường không phụ thuộc vào nguồn gốc và quá trình sử dụng đất của bạn. Tôi sẽ phân tích thành hai trường hợp rõ rệt sau:
Hành vi tự ý khai hoang, lấn, chiếm đất đai thuộc sở hữu của Nhà nước hoặc của tổ chức, cá nhân khác là hành vi vi phạm pháp luật đất đai và chắc chắn sẽ bị thu hồi theo Điều 81 Luật Đất đai 2024.
Căn cứ theo Điều 101 và Điều 105 Luật Đất đai 2024, trường hợp này người vi phạm sẽ KHÔNG được bồi thường về đất và tài sản đã đầu tư trên đất. Nhà nước sẽ thu hồi đất mà không có bất kỳ khoản đền bù nào.
Xem thêm: Quy định mới nhất về thu hồi đất nông nghiệp bỏ hoang, thu hồi đất bị lấn chiếm.
Ngược lại với trường hợp trên, nếu việc khai hoang của bạn là hợp pháp, phù hợp với quy hoạch và bạn đã sử dụng đất ổn định, không có tranh chấp, bạn sẽ được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất nếu đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật.
Điều kiện chung để được bồi thường:
Theo Khoản 1 Điều 95 Luật Đất đai 2024, một trong những điều kiện quan trọng là người sử dụng đất phải có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc có đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận mà chưa được cấp.
Mức bồi thường:
Đối với đất nông nghiệp sử dụng ổn định do tự khai hoang, khi Nhà nước thu hồi sẽ được bồi thường về đất theo hạn mức giao đất nông nghiệp do UBND cấp tỉnh quy định tại địa phương (theo Điều 12 Nghị định 88/2024/NĐ-CP).
Các điều kiện cụ thể khác cần đáp ứng:
Bạn có thể tham khảo thêm quy định bồi thường đất đai để hiểu rõ hơn.
Việc xác định điều kiện và chuẩn bị hồ sơ để được bồi thường khi thu hồi đất khai hoang khá phức tạp. Nếu bạn gặp khó khăn trong quá trình này, Luật sư Đinh Hương sẵn sàng tư vấn, hỗ trợ bạn thực hiện các thủ tục pháp lý cần thiết để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.
Câu trả lời là CÓ, nếu bạn đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định.
Theo Khoản 4, Điều 139 Luật Đất đai 2024, hộ gia đình, cá nhân đang trực tiếp sản xuất nông nghiệp trên đất do tự khai hoang và sử dụng ổn định, không có tranh chấp từ trước ngày 01/7/2014 thì được Nhà nước cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ).
Quy định về hạn mức:
Lưu ý: Đối với các trường hợp tự ý khai hoang, lấn chiếm đất đai trái phép từ ngày 01/7/2014 trở về sau thì Nhà nước sẽ không cấp Sổ đỏ và sẽ xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật. Quá trình xin cấp Sổ đỏ cho đất khai hoang đòi hỏi nhiều giấy tờ và thủ tục chứng minh phức tạp. Để đảm bảo quá trình diễn ra thuận lợi, bạn có thể tìm đến dịch vụ tư vấn đất đai của Luật sư Đinh Hương.
Để tránh rơi vào trường hợp bị thu hồi đất do vi phạm, mỗi người sử dụng đất cần nắm rõ và tránh thực hiện các hành vi bị nghiêm cấm theo Điều 11 Luật Đất đai 2024, bao gồm:
Tóm lại, câu trả lời cho câu hỏi “đất khai hoang có bị thu hồi không” là có. Tuy nhiên, việc bạn có được bồi thường hay không hoàn toàn phụ thuộc vào tính hợp pháp của việc khai hoang và quá trình sử dụng đất. Pháp luật đất đai luôn có những quy định phức tạp và thay đổi. Nếu bạn đang có những vướng mắc liên quan đến thu hồi, bồi thường, hay thủ tục cấp Sổ đỏ cho đất khai hoang, đừng ngần ngại liên hệ với tôi – Luật sư Đinh Hương để được tư vấn và hỗ trợ pháp lý kịp thời, chính xác nhất.
